Molukse Herdenking:”Niet voor alle Molukkers”

In het Amsterdamse Fashion Hotel vond vandaag een dialoog plaats tussen het Comité Molukse Herdenking (CMH), Klankbordgroep (KBG) en voor- en tegenstanders van de herdenking uit de Molukse samenleving. De door het CMH geplande ‘Molukse Herdenking’ blijft zich hierdoor hopeloos voortslepen.

Door het ontbreken van een groot draagvlak en aanhoudende kritieken vanuit de Molukse samenleving, is ook de tweede poging om op 21 maart 2022 de festiviteiten te laten plaatsvinden door de organisatie geannuleerd. Vanuit het CMH werd na het eerste falen in 2021 een ‘Klankbordgroep’ (KBG) opgericht om de diverse kritische stemmen aan te horen, maar ook deze groep viel door onderlinge verdeeldheid uit elkaar.

Een kort resumé voordat ik verderga: initiatiefnemer van deze herdenking en comité is Nathalie Toisuta. Zij heeft in 2021 het gesubsidieerde idee opgeworpen om in het kader van 70 jaar Molukkers in Nederland, de getraumatiseerde aankomst van de eerste Molukse schepen – die destijds op 21 maart 1951 op dienstbevel onder andere aankwamen in de Rotterdamse havens – ‘opnieuw’ te herbeleven.

We zien dat zowel Toisuta (CMH) en de KBG hopeloos hebben gefaald in het verbinden van de diverse Molukse groepen. Waarbij holle termen zoals “inclusiviteit” en “diversiteit” in elke zin en bijzin door hen worden gebezigd. Door het omarmen van premier Rutte en tegelijkertijd buitensluiten van de Republik Maluku Selatan (vrije Molukse staat) is Toisuta verstrikt geraakt in pogingen tot rechtbreien van deze onmogelijke tegenstelling.

Daarbij heeft Toisuta via haar invloedrijke netwerk in de media de RMS’ers telkens als gewelddadig gestigmatiseerd. Een postkoloniale truc om de grieven van andersdenkenden onderuit te halen door ze neer te zetten als primitievelingen, waar de rede en rationaliteit onmogelijk samen kunnen komen. Zo liet documentairemaker Coen Verbraak op 7 oktober 2021 (NRC-podcast) weten dat Toisuta door onbekenden was “bedreigd” en de “honden er geen brood van lusten”. Zowel Toisuta en Verbraak, en andere journalisten die door haar waren ingeschakeld, leidden de lezers en luisteraars direct naar de groep RMS-aanhangers. Zonder directe bewijslast overigens, maar gebaseerd op aannames en insinuaties. Dit was naar aanleiding van de eerste poging (2021) om de herdenking te laten plaatsvinden.

Betrouwbare bronnen vertelden mij dat Toisuta ondertussen in gesprek ging op het advocatenkantoor in Amsterdam van RMS-president mr. John Wattilete. En hierbij de formele toezegging deed aan Wattilete om wél als president bij de herdenking aanwezig te mogen zijn. Dat deze toezeggingen en gesprekken plaatsvonden wordt nu bevestigd via de officiële kanalen van de RMS.

In het publieke domein toont Toisuta een ander gezicht. Hier is zij van mening dat de gedwongen overtocht naar Nederland in het bijzijn van premier Mark Rutte – en zijn uitsproken excuses aan het Molukse volk – positief afgesloten kan worden. Iedereen zou volgens Toisuta welkom moeten zijn, behalve de politieke afgezanten van de RMS. Want dat zou volgens haar een onbedoelde “politieke verdeeldheid” brengen en hiermee andere Molukse groepen buitensluiten. Waardoor de RMS wederom negatief wordt weggezet, ditmaal als ‘verdeler’. Hiermee is andermaal vastgesteld dat Toisuta dubbele petten draagt.

Hiervoor riep Toisuta de KBG in het leven. Die bestaat onder andere uit voorzitter Frieda Tomasoa-Souhuwat, die zich naar buiten toe profileert als voorvechter van een vrije Molukse staat, de RMS. Hiermee is Tomasoa-Souhuwat een naar voren geschoven pion om de angel uit de discussie te halen en onvrede uit de groep RMS-gezinde Molukkers te smoren. Dat de KBG niet openstaat voor samenwerking en kritiek blijkt uit het recentelijk opstappen van Rafaël Pattiwael. Laatstgenoemde werd als lid van initiatiefgroep ‘Niet Mijn Aankomst’ (NMA, Molukse jongeren die zich keren tegen de herdenking) onderdeel van de KBG. De exacte toedracht hiervan is beschreven op hun gelijknamige Instagram-pagina.

Terug naar het georganiseerde dialoog in het hotel: ik ben hiervan weggebleven, omdat je in beginsel voor een gelijkwaardig gesprek deelnemers nodig hebt die de basisvoorwaarden van een open gesprek respecteren en uitdragen. Dat er vanuit Comité Molukse Herdenking en Klankbordgroep constant heibel wordt gemaakt en wonden opengekrabd, werkt contraproductief en niet verzoenend. De kaarten liggen vanaf de start van dit project al lang en breed op tafel: de Nederlandse overheid heeft een stel ijdele Molukkers bereid gevonden om de doofpot van de overtocht te dempen en de RMS uit te schakelen. Zo langzamerhand raken termen als ‘dekolonisatie’, ‘verbinding’, ‘inclusiviteit’ en ‘diversiteit’ aan inflatie onderhevig. Deze worden misbruikt om vast te houden aan het aloude systeem van verdeel-en-heers, om op het pluche terecht te komen en de status-quo daarmee in de kaart te spelen. En om een beetje te graaien in de subsidiepot van spiegeltjes en kraaltjes.

Geronimo Matulessy
Fotojournalist/Documentaire Fotograaf